Η ψυχολογία της κατάθλιψης κατά τις ημέρες των Χριστουγέννων
Τα Χριστούγεννα ως γιορτή της Γέννησης του Χριστού, και ευρύτερα το σύνολο των γιορτών, βιώνονται διαφορετικά από κάθε άνθρωπο σε συνάρτηση με την προσωπική του ιστορία. Ενώ τα Χριστούγεννα θεωρούνται η κατεξοχήν πλέον αγαπημένη περίοδος του χρόνου, η περίοδος της οικογένειας, της ατομικής χαράς και της συλλογικής ευτυχίας, της ανταλλαγής δώρων, των εντόνων συναισθημάτων και των διακοπών, μπορεί από πολλούς ανθρώπους να βιώνεται ιδιαίτερα επώδυνα.
Είναι μια εποχή που παρατηρείται έξαρση του φαινομένου της κατάθλιψης ως αποτέλεσμα της εντεινόμενης μοναξιάς, που πολλοί άνθρωποι βιώνουν πιο επώδυνα κατά τη διάρκεια των εορτών, κυρίως χάριν των υψηλών προσδοκιών που συνοδεύουν το εορταστικό κλίμα. Στατιστικά, τα Χριστούγεννα είναι η εποχή όπου μεγάλο ποσοστό ανθρώπων εμφανίζουν τάσεις θλίψης ή ακόμα και κατάθλιψης, που μπορεί να οδηγήσει σε αυτοκτονικές τάσεις. Το μήνα Δεκέμβριο, τα ποσοστά αυτοκτονιών είναι στα υψηλότερα επίπεδα όλου του έτους.
Η λεγόμενη «κατάθλιψη των Χριστουγέννων» (“Christmas blues”) είναι ένα φαινόμενο όχι σπάνιο, που εντείνεται από τις κοινωνικές προσδοκίες, εδώ και πολλές δεκαετίες, που έχουν συνδεθεί με συγκεκριμένα πρότυπα. Οι άνθρωποι σε όλες τις ηλικίες και τάξεις τείνουν να δημιουργούν προσδοκίες σε πολλά διαφορετικά επίπεδα. Πρότυπα που έχουν εμποτιστεί στη συλλογική μας συνείδηση και δημιουργούν σε όλους ανάλογες προσδοκίες, οι οποίες όμως δεν ανταποκρίνονται στο σύνολο της πραγματικότητα, με αποτέλεσμα σε πολλούς ανθρώπους , όλο αυτό το «εορταστικό κλίμα» να φέρνει ένα ψυχικό βάρος.
Η θλίψη κατά την περίοδο των Χριστουγέννων μπορεί να προκληθεί από διάφορους παράγοντες, όπως πραγματικές ή συναισθηματικές απώλειες, επαγγελματικές ή προσωπικές αποτυχίες και άλλες καταστάσεις. Το συναίσθημα της μοναξιάς, ένας θάνατος ή ένα διαζύγιο, οι αναμνήσεις από την παιδική ηλικία ή και απο άλλες περασμένες εποχές μπορεί να επιφέρουν θλίψη και μελαγχολία και να μας κάνουν ακόμη περισσότερο επιρρεπείς σε μια καταθλιπτική «βουτιά» στον εαυτό και ιδιαίτερα όταν ο περίγυρός βιώνει μια αισιόδοξη και γιορτινή ατμόσφαιρα.
Είναι πολύ δύσκολο, αν όχι αδύνατο, μέσα σε λίγες μόνο μέρες να καταφέρει κανείς να καλύψει τόσες διαφορετικές ανάγκες και μάλιστα σε επίπεδο πληρότητας ώστε να νιώσει ευτυχία. Σε αυτή τη ρεαλιστική οπτική έρχονται να προστεθούν διάφοροι λόγοι που εντείνουν το χάσμα των προσδοκιών με της πραγματικότητας.
Το βασικό αίτιο για την ύπαρξη της «μελαγχολίας των γιορτών» είναι τα αγχογόνα ερεθίσματα με τα οποία έρχεται αντιμέτωπος ο οργανισμός αυτή την περίοδο και, σε ορισμένες περιπτώσεις, δεν μπορεί να ανταπεξέλθει.
Ακόμα και ένα ευχάριστο γεγονός μπορεί να αποτελεί συχνά ερέθισμα άγχους, όταν υπάρχουν υψηλές προσδοκίες και πιθανά εμπόδια για την πραγματοποίηση του. Στην περίοδο των γιορτών, παράγοντες άγχους που δημιουργούν συναισθηματική πίεση, μπορεί να είναι ψυχοκοινωνικοί ή/και οικονομικοί. Για παράδειγμα, η απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου, οι αναμνήσεις από προηγούμενα χρόνια, οικογενειακές παρεξηγήσεις, οικονομικές δυσκολίες, μοναξιά, οικογενειακές δυσλειτουργίες.
Η αποδοχή της πραγματικότητας ως έχει, δηλαδή ότι οι άνθρωποι δεν είναι τέλειοι όπως επίσης και η ζωή, και ότι άρα δεν μπορούν να είναι και οι γιορτές πάντα τέλειες, μπορεί να μας απαλλάξει απο τις υψηλές προσδοκίες που δημιουργούν τα Χριστούγεννα και η σύγχρονη κοινωνία, προκειμένου να μπορέσουμε να τα περάσουμε χωρίς πίεση, άγχος και μελαγχολία.
Με θετική, ρεαλιστική σκέψη και στάση ζωής, με επαφή και πίστη στον εαυτό μας ας δώσουμε το δικό μας προσωπικό νόημα και ας ζήσουμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τις φετινές γιορτές ατενίζοντας με σύνεση και αισιοδοξία το μέλλον.
Καλές γιορτές σε όλους!